Wandeling langs Amsterdam-Rijnkanaal en Wickenburg

Vanmorgen zou ik eigenlijk dienst hebben, maar mijn collega was gelukkig zo helder om te zien dat ik al vier dagen moet werken de komende week en ze bood aan de dienst over te nemen.
Nu had ik mooi de gelegenheid om eens lekker bij te komen van alle kerstdrukte. Het is prachtig weer, ik moet er toch vroeg uit omdat Har een vroege dienst heeft en het is zondag, dus Houten slaapt uit! Alle voorwaarden voor een prachtige wandeling lagen klaar en ik hoefde alleen maar mijn lekkere schoenen aan te doen, de honden mee te nemen en te gaan! Om 8 uur trok ik de voordeur achter me dicht en wandelde naar het Amsterdam-Rijnkanaal. Daar aangekomen ging ik richting Wijk bij Duurstede over een karrenspoor. Het gras was berijpt en de zon nog net niet op.

Het Amsterdam-Rijnkanaal is 70 km lange waterweg in Nederland tussen Amsterdam en Tiel. Het kanaal vormt een belangrijke schakel in de verbinding tussen de Amsterdamse haven en de Duitse gebieden langs de Rijn.
De verbinding tussen Amsterdam en de Rijn liep eertijds via de Zuiderzee naar Muiden; vandaar voeren de schepen via een sluis de Vecht op tot Utrecht en via de Weerdsluis en de stadsgrachten langs de Vaartse Rijn tot de Lek bij Vreeswijk. Deze Vaartse Rijn en de oudste sluis in Vreeswijk waren in het begin van de 17de eeuw door de gemeente Utrecht aangelegd. In 1822 werd een rigoureuze verbetering ter hand genomen, nl. een verbinding van Amsterdam met de Vecht binnendoor (Weespertrekvaart). De verbeterde verbinding tussen Amsterdam en de Rijn werd de Keulse Vaart genoemd; het laatste deel ervan, het Zederikkanaal tussen Vianen en Gorinchem (thans Merwedekanaal), kwam eerst rond 1824 gereed. Daar al spoedig behoefte aan een groter kanaal ontstond, werd in de jaren 1881-1895 het Merwedekanaal (benoorden de Lek) gegraven. Dit ontwikkelde zich snel tot een van de drukst bevaren kanalen van Europa en bleek spoedig niet meer te voldoen aan de steeds hogere eisen. In 1932 werd besloten tot de zeer ingrijpende verbeteringswerkzaamheden die resulteerden in het Amsterdam-Rijnkanaal, dat in 1952 in gebruik werd gesteld.
Maar de ontwikkeling van de scheepvaart ging door. De schepen werden groter, duwvaart ging zich ontwikkelen, zodat de geschiedenis zich herhaalde: reeds spoedig moest een aanvang worden gemaakt met verbreding en verbetering van het Amsterdam-Rijnkanaal. Bij de Prins Bernhardsluis te Tiel en de Prinses Irenesluis te Wijk bij Duurstede werd een tweede sluis gebouwd, geschikt voor duwvaart met vier bakken, die resp. in 1974 en 1975 in gebruik werden genomen.
Technische gegevens
Vanaf 1981 beschikt de scheepvaart over een vaarweg met een breedte variërend van 75 tot 130 m. De diepte van het kanaal tussen Amsterdam en de Lek bij Wijk bij Duurstede is minimaal 4, 20 m. De waterstand op het gedeelte ten noorden van de Lek heeft als regel een vast peil van NAP -0,40 m. In het 'Betuwe-pand' varieert de waterstand met het waterpeil op de Lek; de minimumwaterdiepte bedraagt er 4, 05 m.
Zowel de Prinses Irenesluizen te Wijk bij Duurstede als de Prins Bernhardsluizen te Tiel beschikken over een sluiskolk van 260 m lang en 24 m breed en een sluiskolk van 350 m lang en 18 m breed. De stalen hefdeuren van de zgn. duwvaartsluis worden tegen aanvaring beschermd door een beschermingsconstructie aan de schutkolkzijde. Deze constructie bestaat uit een raam, dat net als de hefdeur tussen torens op en neer beweegt en waarin kabels zijn gespannen die elke 'scheepsstoot' opvangen; een duwkonvooi met een snelheid van 1, 5 m per seconde varende wordt volledig afgeremd zonder de hefdeur te raken.
De over het kanaal gelegen spoor- en verkeersbruggen liggen alle op een hoogte van ten minste NAP +8, 65 m (9,10 m boven de waterspiegel). De vaart op het kanaal wordt toegestaan met duwkonvooien tot 185 m lengte, 22,80 m breedte en 3,30 m diepgang.

Ondanks dat het zondag was, waren er nog behoorlijk veel boten op het kanaal. Tora keek haar ogen uit naar het klotsende water. Het was een prachtig gezicht, die boten bij de opgaande zon, hier en daar nog zwermen trekvogels en die stilte… Heerlijk!
We namen het pad richting het landgoed Wickenburgh. Dit landgoed is Houtens enige authentieke familielandgoed en ligt verscholen tussen oude bomen die het zicht op het kanaal wegnemen. Toen het landgoed werd gebouwd, was er van het kanaal nog lang geen sprake. Je kunt dit nog zien aan de infrastructuur: aan de andere kant van het kanaal loopt vanaf het dorp Schalkwijk nog een Wickenburgs pad richting het kasteel, dat door het kanaal nu onderbroken is. Het is absoluut aan te raden om via de brug te gaan…
De oprijlaan van landgoed Wickenburgh, is vanaf mei dit jaar opengesteld voor publiek. De laan is geflankeerd door mooie oude beuken. Gedurende dertig jaar was er niet of nauwelijks onderhoud gepleegd aan de beplanting van de laan. Oude beuken en eiken werden verdrukt door jongere bomen, vele struiken overwoekerden de laan. Begin dit jaar is het achterstallig onderhoud in één keer bijgewerkt.
De oprijlaan bestond vroeger uit twee grindbanen met in het midden een smal stenen pad. Door de grindbanen liepen de wielen van de koets en over het stenen pad liep het paard. Deze half verharding lag vorig jaar nauwelijks herkenbaar onder een laag grond. Inmiddels is de grondlaag verwijderd en is op het oude pad een laagje gebroken puin en grind aangebracht. Hiermee is ook de historische half verharding hersteld. Het paardenpad keerde niet terug, de aanleg daarvan zou te duur zijn geworden.
We kwamen bij een stukje land, omzoomd aan vier kanten met brede sloten. Er was een smalle oprit en ik riep of er iemand met een hond was. Het bleef stil. Ik ging kijken en er was niemand. Ik liet de honden los en die konden zich even lekker uitleven! Ze renden achter elkaar aan, Tora begon te muiten, maar Hiko liet zich absoluut niet op zijn kop zitten en zette het ettertje eens flink op haar plek. Was wel weer eens goed voor haar… ;-)
Voldaan wandelden we de beschaving weer in en Houten was aan het wakker worden. Men begon te joggen en er werden honden uitgelaten. Arme dieren… Het was al elf uur!
Thuis kregen ze nog een lekkere kluif en toen vielen ze voldaan in slaap.