Mélisey en Ronchamp

Op maandag 9 april begonnen we weer met een wandeling over het groene spoortje. Harry wil wel wandelen maar dan elke dag de zelfde route. Zucht… Nou ja, ik ben al blij dat hij loopt dus dan maar in zijn spoor ;-)

Na de wandeling deden we nog even een klein ontbijtje en gingen toen op pad. We probeerden nog een supermarkt te vinden die op 2e paasdag open zou zijn, misschien voor verse melk… Niet gevonden op onze route, wel vers brood. Har nam gewoontegetrouw een hap voordat het broodje in de auto was. We reden verder richting Ronchamp en kwamen het dorp Melisey tegen.
De voorkant van de kerk doet overheersend aan en je vraagt je af waar dan die oude kerk is die ze aangeven op monument-bordjes langs de weg… Nou, die zat er achter! Deze voorkant was er later aan geplakt, zoals dat zo vaak ging!
Verder reden we richting Ronchamp, de afslagen naar de Mille etangs trotserend. De Notre Dame du Haut is een kapel in het Ronchamp, Franche-Comté, Frankrijk. Deze is beroemd vanwege de bijzondere vormgeving door de Zwitsers-Franse architect Le Corbusier en werd voltooid in 1954.
Voor je bij de kapel komt rijd je eerst langs een oude mijnschacht, le Puit St. Marie. De mijnbouw begon in Ronchamp in de 18e eeuw. Het was een aanvullende broodwinning voor de bevolking die m.n. in de landbouw werkzaam was. In 1875 werkten er 1500 man en werd er 200000 ton steenkool per jaar gewonnen.

De eerste glimp van de kapel krijg je vanaf de weg te zien, zeker nu de bomen nog kaal zijn.
Notre Dame du Haut, gelegen op de heuvel van Bourlémont, is een van de belangrijkste plaatsen van hedendaagse heilige kunst, bedacht door Le Corbusier. De weg die naar de kapel leidt is door de eeuwen heen begaan door duizenden pelgrims die Maria kwamen aanbidden. Ronchamp dus heeft een lange geschiedenis als pelgrimsoord, gewijd aan de Heilige Maagd, een traditie die diep in de plaatselijke cultuur verankerd ligt. Twee andere kapellen zijn aan het gebouw van Le Corbusier voorafgegaan.
De eerste, die uit de XVe eeuw dateert, werd in 1913 door de bliksem verwoest. De tweede, ingewijd in 1936, werd in 1944 tijdens de tweede wereldoorlog vernield. Na de oorlog, in 1950, kreeg Le Corbusier opdracht een nieuwe vervangende kapel te ontwerpen. Le Corbusier maakte toen een maquette van pleister. Dit project wordt door enkele mannen (Kanunnik Ledeur, François Mathey, Maurice Jardot…) goedgekeurd.
In de loop van de volgende jaren schiep hij een karaktervol gebouw, een plek, zei hij, ‘van stilte, van gebed, van rust, van geestelijke vreugde’. De werkzaamheden beginnen in 1953 en de kapel werd ingewijd op 25 juni 1955.

Zijn opdracht luidde dat hij een klein, intiem gebouw moest ontwerpen, waarvan zowel de dorpsgemeenschap als de pelgrims die het wilden bezoeken gebruik konden maken. De kapel staat op een heuvel in de Vogezen – een indrukwekkende plaats. Door het hoogoprijzende dak en de gebogen witte muren doet de kapel eerder denken aan een beeldhouwwerk dan aan een gebouw.
Elke zijde verschilt volledig van de andere en het gebouw heeft mensen aan de meest uiteenlopende dingen doen denken, van de schaal van een krab tot een duif, van een vliegtuig tot een mijter.
In de 5 jaar dat er voor nodig waren om de kapel te bouwen, heeft Le Corbusier een dagboek bijgehouden waarin hij zijn mening over het gebouw noteerde. Hij zei; “Het sleutelwoord is licht, en licht verlicht vormen en vormen bezitten emotionele kracht".
Le Corbusier kwam ook voor heel wat technische problemen te staan. Omdat het zo moeilijk was om enorme blokken steen naar de top van de heuvel te vervoeren, gebruikte hij het puin van de verwoeste kerk om de nieuwe kapel te bouwen. Hij smeerde hierna de muren in met beton om een ruw oppervlak te krijgen dat wit kon worden geverfd.
Speciaal is ook de dakconstructie, deze is volledig hol en gemaakt van gewapend beton over een skelet van balken en staven. Dit alles wordt beschermd door enkele lagen waterbestendig materiaal dat over de constructie heen is getrokken.
Het spel van licht binnen in de kerk is indrukwekkend. Het interieur van de kapel ontvangt licht via kleine gebrandschilderde ramen die diep zijn verzonken in de dikke muren, als die van een oude kerk of een kasteel. De ramen zijn door Le Corbusier zelf ontworpen en gebrandschilderd. Tussen de muren en het dak loopt ook een strook glas, waar doorheen een heldere baan daglicht in de kapel valt en zo lijkt het alsof het dak los van de muren ‘zweeft’.
De architect drukt zeer sterk zijn stempel op dit werk en toont zijn gevoeligheid door middel van een uitzonderlijk gebouw. Door lichtspel, luchtige bogen en krachtig materiaal leent deze plaats zich volkomen voor overpeinzing, voor het luisteren naar de stilte.
De Kapel van Notre-Dame-du-Haut mag dan bij de bezoeker verbazing opwekken vanwege de bijzondere vormen, maar dit maakt deel uit van het werk van Le Corbusier. De witte kleur en de bogen van het gebouw vormen een tegenstelling met de ruwheid van het beton…
Le Corbusier, die zich tot de plek aangetrokken voelde, heeft een kapel willen ontwerpen « die op de vier horizonnen uitkijkt en van de vier horizonnen ontvangt. » Notre-Dame-du-Haut, een van de belangrijkste toeristsche plaatsen van de Franche-Comté, draagt de inspiratie met zich van een schepper die door zijn omgeving sterk beïnvloed is.
Op bijzondere feestdagen, wanneer het aantal gelovigen te groot is worden de diensten achteraan de kapel in openlucht gehouden. Le Corbusier zorgde voor een openluchtkapel, met een altaar en een preekstoel onder het overhangende dak. Door de gebogen achtermuur wordt de stem van de priester naar de gelovigen gericht.

Bij een mooi lunchplekje op een weitje kwam ik er achter dat ik mijn theethermos bij te tent had laten staan. Dom, dom, dom… Gelukkig hadden we ons benzinebrandertje bij ons, en zette Harry water op en kon ik er even later een theezakje in laten bungelen. Het smaakte me voortreffelijk! Har had koffie en we aten daar wat brood.
’s Avonds, schoongepoetst en na de hond uitgelaten te hebben maakten we een salade met zalm en brood. Harry heeft een nieuw geloof: sla en lopen, en dan het liefst elleke dag.
De lekkere kazen uit de streek geven in ieder geval wat variatie, en morgen zijn de winkels weer open!
We hadden een lekker kampvuur, na opnieuw hout gevonden te hebben dat droger was! Geen ziekenfondsvuurtje dus, en het was zo warm dat de ritsen van onze vesten open gingen.
Hiko lag lekker naast me en draaide dan weer zijn buik en dan weer zijn kont naar het vuur.
Het dekbed was een succes en rook wonderwel nog niet naar rook. Harry legt het iedere dag even op de tent te luchten, en dat is lekker fris.
Nu lekker slapen en morgen gezond weer op.